26 Eki 2016

Ders 3. “Kaostan İçkinlik Düzlemine”: Felsefe, bilimler ve sanatlar

24 Ekim 2016 Moda Sahnesi / Hakan Yücefer 


Bu metin derste tutulan ders notlarından derlemedir. Anlaşıldığı kadarı ile aktarılmıştır. 


Felsefe Nedir?
Kavram Nedir?
İçkinlik Düzlemi Nedir?

1Felsefenin de bilim, sanat gibi diğer alanları da çok net biçimde özerk alanlar olarak tanımlıyor.

Nedir özcü bir soru, nerede, ne zaman, kim gibi sorularla içkinleşiyor. (fark ve tekrardan)
Felsede Nedir? Sorusu felsefeyi ayırt eden bir özü olduğuna inandığı için.
Düşünce kavram yaratarak yaratıcı bir eyleme dönüşür.
Felsefe kavramlar yaratan düşüncedir.
Tanımlama bir filozofun en büyük silahları arasındadır.

2 Yaratılan kavramlar karşılık geldiği problemler hesaba katılmadan anlamsızdır.

Kavram Nedir? Düşünceye yeni sınırlar çizendir(Bergson)
Kant’ın sentetik apiori tanımı gibi.Sentetik yeni bir sınır çiziyor. Bu bir sınırı kaldırmak da olabilir.
Sınır çizme bir problemle ilişkili.
Bir kavramın problemlerle ilişkisini keserseniz kanaate dönüşür. Deleuze’ın tanımladığı gizli düşman kanaatler.

3 Felsefe problem yaratmak
Problemler önceden verili değil, her felsefede yeni problemler yaratılıyor.
Problemler zamanın içerdiği verilerle koşullanmış olabilir ama özerkler.
Bu nedenle her filozofu ancak kendisi ile ölçebiliriz. Filozofları tartıştıramayız.
Bir filozof kendi problemini çözdüşünde felsefe bitmiyor.
Kavram yaratımı sıfırdan değil.
Bir filozofun felsefesinden etkilenilerek aynı frekansta felsefe yapılabilir. - Şerh yazmak gibi


Post Modern söylem içinde Deleuze göreceli bir filozof gibi tanıtılıyor

Görececilik ile Perspektivizm burda ayrılıyor.
  • Görecelilik --------Doğrunun Göreliliği
       Sana göre bana göre farklı olanın kabulu gibi, öznenin pozisyonunu sabit kabul ediyor ve özneyi      değişmez.
  • Perspektivizm -----Göreliliğin Doğruluğu
      Ben öyle bir noktadan bakıyorumki buradan öyle doğru gözüküyor. Öznenin pozisyonu sabit değil, başka açılardan bakıyor, özne parçalanıp yeniden kurulan bir şey, üretilen bir şey yan etki değil. Durduğu nokta özneyi kuruyor.
Felsefeci eger görececi ise hakikati göreli olarak kuruyor. Kendine göre bir noktadan hakikatten bahsediyor ve demokrasi var.
Perspektivizmde felsefeci bir görüş noktasında kendini doğuruyor başka bir noktada yeniden doğuruyor.

İletişim bir bakış açısı yaratıp insanları o pencereden bakmaya zorlamalı. Bu noktada Deleuze gerçek bir iletişimci.
Deleuze’un Nietczhe den en sevdiği örnek sağlık ve hastalık üzerine verdiği örnek.


4 Felsefi yaratımda bir zorunluluk var.
Karşılaşma ve varlık seni çağırır.
Filozof felsefe yaparken kendisi olarak mı konuşuyor?
Kavramsal bir kişilik olarak mı?
Filozof felsefeyi kavramsal bir kişilik olarak yapıyor, felsefe öncesi bir zorunluluk var. Felsefe keyfi değil, bir zorunluluktan doğuyor. Sait Faik’in yazmaktan kaçsa da yazmadan duramaması gibi bir zorunluluk.
Karşılaşmaların şiddeti var.
İçkinlik düzlemi kaosu düzene sokmak, yaşnır hale sokmak.Kaostan bazı hatları yalıtmak ve dayanıklı hale getirmek. Bu felsefe öncesi bir şey.
Kaos her şeyi üretebileceğin  için hiç bir şey üretemediğin şey.
Düşünmek kaostan kendi düzlemini yaratmak. Karşılaşmalar bu düzlemi tetikleyen şiddeti oluşturuyor.
(Karşılaşmalar Deleuze’un olay tanımı)

5 Bir felsefenin kavramları bir düzleme ait olmalı ve birbirine bağlanmalı.
Düzlem dışında olmak aşkınlığa düşmek.
Aşkın dikey olan, düzlem ise yatay ilişkilier.
Bağlantıların kendisinin düzlemi işkin, açık dinamik bir dil. Bu bakış biraz yapısalcılıktan etkilendiğini de gösteriyor. Yapısını anlamaya çalışıyor.
Kimsenin düşünmek için felsefeye ihtiyacı yok. Felesefe ve diğer dallar özerk alanlar. Bu dallar arasında dikey ilişkiler yok. Yatak ilişkiler ve geçişler var. Ayrık değiller kapalı değiller ama özerkler.
Felsefe kavram yaratmak ise Sanat algılam, bilim duygulam yaratmak.
Bilim sonsuz hızın sınırlandırılmasıyla ilgili.
Bu alanların özerkliği, kendilerine sınır çizmeleri kendilerine alan açmaları aynı zamanda.

Felsefe de kaosun sonsuzluğuna tutarlılık kazandırıyor. Bazıları içerde bazılarını dışarda tutuyor.

Bilim, sanat, felsefenin ortak noktası yaratıcı düşünme eylemi.
Yaratıcılık sadece sanata ait değil, düşünme sadece felsefeye ait değil.
Içkinlik zamana ve mekana aynı anda tabi olmak mı? (ben)

Bir film eleştirisinde sanatçı böyle demek istedi gibi bir yorum saçma. Eser şifresiz çözülebilecek bir şey değil. Bir fikir esere uydurlulamaz. Arkasındaki problematik çözümlenebilir ancak.

Felsefede diğer alanlar gibi hayatın yeni bir imkanını serbest bırakıyor. Felsefe yeni düzlemler yaratıyor, bilim düzlem genişletiyor.

Öneri metin: Edimsel ve Virtüel (Cogito’nun Deleuze sayısnda var.
Ve soru: Gerçekçi ol, imkansızı iste!1 ne deme

Hiç yorum yok: