...apriori, deneyimden bağımsız, deneye dayanmayan demektir; deneyimde verilmiş veya verilebilir anlamına gelen aposteriori'nin karşıtıdır. Nedir apriori olan? Dikkat ederseniz, apriori bir şey var mıdır, başka bir deyişle, deneyimden bağımsız şeyler var mıdır, diye sormuyorum. Varoluş sorusu sonradan gelir...
Diyorum ki, eğer böyle bir şey varsa, deneyimden bağımsız olacak bu şey nedir?
...Kant bunları çok süratli geçmektedir: Bu anlamda apriori evrensel ve zorunlu olandır. Evrensel ve zorunlu olan herşeye apriori denir. Neden? Bu apriori'nin ilk koşuluna cevap veriyor: Deneyimde verilmemiş - çünkü deneyim, tanım icabı, bana özel ve tesadüfi olanın dışında hiçbir şey vermez. Everensel ve zorunlunun ifadeleri her zaman zorunludurlar, ya da, yine, 'her defasında' tipinden ifadelerle verilirler: Suyu 100 dereceye kadar ısıttığım her defasında, kaynayacaktır.
bunu zorunlu olarak degerlendirip deneyim nesnesi dısında olarak tanımlar.
...Dleuze ın Kant üzerinden Apriori tanımı
1- Deneyden bağımsız olan
2-Evrensel ve zorunlu olan
3-mümkün deneyimin koşullarıdırlar, yani ampirik yüklemlere veya aposteriori yüklemlere karşıt olarak, evrensel yüklemlerdir.
kategoriler: herhangi bir nesnenin yüklemleri.
öyleyse apriori açılmayı bekleyen midir açılımın son indirgenmiş halimi?anlamadım
...Kant'a göre bazı kategori örnekleri sayayım: Birlik, Çokluk, Bütünlük - Kant'ta üçer üçer giderler- Gerçeklik, Yadsıma, Sınırlama; Töz, Neden, Karşılıklılık. Bunlar neden kırmızı, yeşil tipinden yüklemler değil de kategorilerdir? Bunlar kategoriler - ya da mümkün bütün deneyimlerin koşullarıdırlar; çünkü, eğer her nesne 'bir' nesne, ama aynı zamanda 'çok' diye kavrandığı ölçüde nesne oluyorsa, yani bir çoğulluğun birliği ise ve bununla bir bütünlük oluşturmaktaysa, her nesne ne olursa olsun bir gerçekliğe sahiptir demektir. Öte yandan, olmayanları da dışlamaktadır- yadsıma... Yalnızca bununla bile, öyleyse sınırları da var demektir -sınırlandırma. Ne olursa olsun, o bir tözdür. Ne olursa olsun her nesnenin bir nedeni vardır ve kendisi de başka şeylerin nedenidir....syf16
Mümkün deneyimin bütünü herhangi bir anlama sahip midir? Aposteriori alanda dolaşmakla kalırsak bunun hiçbir anlamı yoktur. Çünkü, aposteriori bir alanda hep bir toplama yapmaktayım -güller, gül olmayan diğer çiçekler, çiçek olmayan diğer bitkiler, hayvanlar, vs. Böylece sonsuza kadar gidebilirim ve kimse bana mümkün deneyimin tümüyle karşı karşıya olduğumu söyleyemez. Aksine, deneyim temelinde parça parça, bölük pörçük birşeydir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder